Belirli veya belirsiz süreli olarak herhangi bir hizmet akdine bağlı olarak çalışan işçilerin kendi istekleri dışında işin sona ermesi durumunda işsiz kaldıkları zaman diliminde gereksinimlerini karşılamasına adına belirli süre için İŞKUR tarafından ödenen tutara işsizlik maaşı denir. İşsizlik maaşı için işçinin planı dışında işsiz kalması döneminde devreye giren acil bir destek sistemi olarak bakabiliriz.
İşsizlik Maaşından Kimler Yararlanabilir?
Yeni işsizlik maaşı alma şartları işçinin, işsizlik maaşını alabilmesi için 4447 No’lu İşsizlik Sigortası Kanunu 51. maddesinde belirtilen şartları karşılaması gerekmektedir. İşsizlik maaşı alma şartları ile ilgili kanun maddesinde belirtilen işsizlik maaşı alma şartları 2024 için;
- Kişinin hizmet akdinin kendi isteği dışında sona ermesi,
- İşçinin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması,
- Hizmet akdinin feshinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olması,
- Hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda başvuru yapması gerekliliklerini taşıyan işçiler işsizlik maaşından yararlanabilmektedir.
İşsiz kalınan süreden itibaren 30 gün içerisinde İŞKUR’a şahsen giderek veya www.iskur.gov.tr internet sitesi üzerinden başvuru yapılması gerekmektedir.
Son maddede belirtilen başvuru süresi 30 gün geçtiği durumda, kişi işsizlik maaşına yine de başvuru yapabilir. Fakat bu durumda başvuru yaptığı tarihten itibaren işsizlik maaşı alabilir ve başvuru yapmadan geçen süre işsizlik maaşı alacağı süreden düşer. Örneğin kişi, işsiz kaldıktan 2 ay sonra başvurdu ve toplamda 6 aylık ödenek alma hakkı bulunuyor ise kalan 4 ay için ödenek alabilmektedir. Kişinin başvuru süresi zorunlu bir nedenden dolayı gecikti ise burada hak kaybı olmamaktadır. Örneğin; kişi askerde ise dönene kadar geçen sürede zorunlu nedenlerde başvuru yapamadığı için hak kaybı yaşamadan prim gününe göre hakkettiği maaşı kesintisiz alabilmektedir.
İşçinin Hizmet Akdinin Türü İşsizlik Maaşını Almasını Etkiler Mi?
İşsizlik ödeneği sorgulama işçinin belirli veya belirsiz sürede, kısmi veya tam zamanlı olması fark etmeksizin, yasada belirtilen işsizlik maaşı şartlarını karşılıyor olması yeterlidir. Yasada belirtilen 120 gün hizmet akdine tabi olma şartı daha öncesinde kesintisiz olarak 120 gün çalışmış olmasını içermekteydi. Fakat 2019 yılında yapılan değişiklik ile bu şart revize edilerek kesintisiz prim günü olması gerekliliği kaldırıldı.
Emekli Çalışanlar İşsizlik Maaşı Alabilir Mi?
Emekli yani yaşlılık aylığı alan işçi yasada belirtilen şartları karşılıyor olsa dahi işsizlik maaşı alamaz. Bunun nedeni emekli çalışanlar işsizlik sigortası primi kesilmiyor olmasıdır. Emekli çalışanlar SGDP tabi olarak çalışırlar. İşçi veya işverenden işsizlik sigortası primi kesintisi olmadığından bu ödenekten yararlanamamaktadırlar.
İşsizlik Maaşına Hangi Çıkış Kodları Kullanıldığında Başvuru Yapılabilir?
İşsizlik maaşına kişinin kendi istek ve rızası dışında işsiz kalması durumunda başvurulabileceğini belirtmiştik. Buna göre başvuru yapılabilecek işten çıkış kodları şunlardır;
04- Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi
05- Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi
12- Askerlik
15- Toplu işçi çıkarma
17- İş yerinin kapanması
18- İşin sona ermesi
23- İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih
24- İşçi tarafından sağlık nedeni ile fesih
25- İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih
27- İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih
28- İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih
31- Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih
32- 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi
33- Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi
34- İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih
İşsizlik Maaşı Kaç Ay Boyunca Ödenir?
İşsizlik maaşı kaç ay alınır? İşsizlik maaşı ne kadar? İşsizlik maaşının süresini kişinin çalıştığı dönemlerdeki prim gününe göre değişmektedir. Buna göre işçinin hizmet akdinin feshedilmesinden önceki son 3 yıl içerisinde,
- 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 6 ay,
- 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 8 ay,
- 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 10 ay boyunca işsizlik maaşı ödenmektedir.
İşsizlik Maaşı Miktarı Nasıl Hesaplanır ve Ne Zaman Ödenir?
İşsizlik maaşı hesaplama günlük işsizlik maaşı, işçinin son 4 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır. Son 4 aylık kazancının günlük brüt %40’ı olarak hesaplanmaktadır. Fakat işsizlik maaşı miktarı, aylık brüt asgari ücretin %80’inden fazla olamamaktadır. İşsizlik maaşından yasal kesintilerden sadece damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Nafaka dışında herhangi bir haciz uygulanamamaktadır.
İşsizlik maaşı başvuruyu izleyen ayın sonuna kadar sonuçlanır. Her ayın 5’inde işsizin hesap numarasına ödenir. Hesap veya IBAN bilgisinin paylaşılmadığı durumda PTT’ye işsiz kişi adına yatırılır.
2024 İşsizlik Maaşı Ne Kadar?
İşsizlik maaşı ne kadar 2024 yılında asgari ücret ile çalışan bir çalışanın alacağı işsizlik maaşı tutarı ve birkaç örnek brüt maaş tutarı ile hesaplanan işsizlik ödeneği hesaplama;
| Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması | Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı | Damga Vergisi Oranı | Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı | |
| Son 4 Ay 2024 Yılına Ait Asgari Ücretle Çalışan | 20.002,50 | 20.002,50x%40=8.001,00 | 0,00759 | 7.940,27 |
| Son 4 Ay 30.000 TL ile Çalışan | 30.000 | 30.000x%40=12.000 | 0,00759 | 11.908,92 |
| Son 4 Ay 50.000 TL ile Çalışan | 50.000 | 50.000x%40=20.000 Fakat tutar en fazla brüt asgari ücretin %80’i olan 16.002 TL’yi geçemeyeceğinden 16.022 TL baz alınır. | 0,00759 | 15.880,54 |
İşsizlik Maaşına Hak Kazanan Kişi Sağlık Hizmetlerinden Yararlanabilir Mi?
İşsizlik maaşı alan kişi genel sağlık sigortası hizmetlerine de sigortalılığı devam etmediği halde hak kazanmış olur ve genel sağlık sigortası primleri İşsizlik Sigortası Fonundan işsizlik maaşı aldığı süre boyunca ödenir. Bu durumda işsizlik maaşı alan kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler (eş, çocuk) için de sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı elde eder. İşsizlik maaşı alma süresi sona erince sağlık hizmetlerinden yararlanılamaz.
İşsizlik Maaşı Hangi Durumlarda Kesilir?
Kişi, işsizlik maaşı aldığı sürede henüz hakkettiği sürenin bitimine bir süre varsa bile belli durumlarda maaşı kesilmektedir. Kişi işsizlik maaşı alırken;
- İşsizlik maaşı alırken kayıt dışı sigortalı olarak çalıştığı tespit edilir ise,
- İŞKUR tarafından kişinin mesleğine uygun olarak teklif edilen, son çalıştığı yerin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet ettiği yerin belediye sınırları içerisinde bulunan bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddedildiğinde,
İşsizlik maaşları tekrar başlamamak üzere kesilmektedir.
- Kişi emekliliğe hak kazandığında, yaşlılık aylığı almaya başladığı aydan itibaren işsizlik maaşı kesilir.
- İŞKUR tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyenlerin işsizlik ödenekleri kesilmektedir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanmaktadır. Ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçememektedir.
İşsizlik Maaşı Alırken Hangi Durumlarda İŞKUR’a Bilgi Verilmelidir?
İşsizlik maaşı alındığı sürede kişinin,
- Emekli olması,
- Askere gitmesi,
- İkamet adresinin değişmesi,
- Sağlık kuruluşu tarafından istirahat verilmesi,
- Yurtdışına çıkması,
- Bir işe başlaması,
- İşe iade davası açtı ve işe iade edilir ise İŞKUR’a 15 gün içerisinde bilgi vermesi gerekmektedir.
İşsizlik Maaşı Aldığı Dönem Emeklilik için Çalışma Günlerinden Sayılır Mı?
Kişi işsizlik maaşı alırken sadece genel sağlık sigortası primi ödemesi olduğundan, kısa ve uzun vadeli sigorta prim ödemeleri yapılmadığından maaş ödemesi aldığı dönem çalışmamış sayılır ve emeklilik hesabında prim günlerine eklenmez.
