Hibrit kelime anlamı olarak “melez” anlamına gelmektedir. İş hayatında karşımıza çıkan Hibrit çalışma terimi ise ofisten ve evden çalışma modellerinin bir arada olduğu çalışma sistemidir. İlgili çalışma modelinde işverenler işçilere haftanın belirli günlerinde ofis dışından çalışma imkânı verirken belirli günlerde de ofise çağırarak esnek bir çalışma düzeni kurar.
Hibrit çalışma hem işveren hem de işçi için ciddi avantajlar getiriyor. Pek çok çalışmada hibrit model çalışmanın çalışan performansı üzerinde pozitif yönlü ciddi etkileri olduğunu gösteriliyor. Ayrıca hibrit modelde çalışma imkânı sunulan işyerlerinde çalışanlarda oluşan kurum aidiyeti hissinin daha güçlü olduğu gözler önüne seriliyor. Ayrıca çalışanların çoğu uzaktan çalıştıkları günlerde ofisten çalıştıkları süreden daha uzun süre çalıştıklarını ve esnek çalışma saatlerine daha kolay uyum sağladıklarını belirtmekte.
Özellikle Covid-19 ile çoğu sektörde zorunlu uzaktan çalışma modeline geçilmesi halihazırda öncül şirketlerinde altyapısını bu modele uygun hale getirmeye mecbur kıldı. Özellikle Türkiye’de işçi-işveren ilişkisinin yeniden biçimlendiği bir dönemde işverenler artık işçilerin taleplerine daha duyarlı hale geldi. Son yıllar göz önüne alındığında ise hibrit çalışma modeli pek çok çalışan için tercih sebebi olma konumunda.
Hatırlatmak gerekir ki işverenler şayet hibrit çalışma modeline geçmek niyetinde ise 10/03/2021 tarihli 31419 sayılı Resmî Gazete duyurulan uzaktan çalışma yönetmeliğine göre düzenleyerek gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Temel hatları söz konusu yönetmelikteki gibi olsa da işverenler hibrit çalışmayı çalışanları için daha cezbedici hale getiren yöntemlerde kullanmakta. Örneğin çok sayıda işyeri çalışanlarına uzaktan çalıştıkları günlerdeki harcamaları için bordrolarına ‘’Evden Çalışma Harcamaları’’ veya benzeri isimli kalemlerde destek ödemeleri yapmakta. Bir diğer yöntem ise uzaktan çalışılan günlerin belirlenmesini çalışanın inisiyatifine bırakma. Bu ve benzeri kazanımlar hibrit çalışmayı çalışan için cezbedici hale getirmekle beraber kurum aidiyetinin daha da pekişmesini sağlamaktadır.
Hibrit çalışma yeni dünyada tercih edilen bir çalışma modeli olsa da uygulayan işyerlerinde bile tam olarak bilinmeyen bazı hususlar var. Örneğin uzaktan çalışılan günlerde gerçekleşen iş kazaları. İş kazaları ile ilgili tanımlama sayılı kanunun 13.maddesinde ifade edilmiştir. İlgili tanıma göre iş kazası hukuken işyeri sayılan bir yerde veya işin yürütüldüğü esnada gerçekleşmesi gerekmektedir. 2024 yılı itibari ile henüz ülkemizde evden çalışma ile ilgili iş kazaları konusunda verilmiş bir yargı hükmü bulunmuyor. Ancak Almanya’da yatağından kalkıp çalışma masasına giderken kayıp düşmenin iş kazası sayıldığına dair federal mahkeme hükümleri bulunmakta. Türkiye henüz hibrit çalışma modeli tecrübesi konusunda çok genç. Ancak ilerleyen dönemlerde bizim ülkemizde de bu tarz yargı kararlarının olacağını tahmin etmek zor değil.
Uzaktan çalışmalarda işin gerekliliği gereği ihtiyaç olan malzeme yahut ekipmanların karşılanması aksi işçi ile işveren arasında iş sözleşmesinde kararlaştırılmadığı sürece işverenin sorumluluğundadır. Yani örnek vermek gerekirse işyerinde işini bilgisayar ile yapan bir çalışanın uzaktan çalışacağı günlerde işini yapabilmesi için bir bilgisayar temin edilmesi işverenin sorumluluğundadır.
Bir başka önemli husus ise uzaktan çalışmanın getirdiği esnekliğin işçi tarafından yanlış yorumlanmasıdır. İşveren uzaktan çalışılan günlerde de ofisten çalışılan günlerdeki çalışma saatlerine riayet edilmesi talebinde bulunma hakkına sahiptir.
Görüldüğü üzere hibrit çalışma pek çok farklı pencereden ele alınması gereken bir konudur. Dünyada yeni olmakla birlikte ülkemizde de çok yeni geçilen bir sistem olduğu için bazı konular hala daha belirsizliğini korumaktadır. İlerleyen süreçte yargı kararları ile daha da netleşecektir ve işverenler kanunun el verdiği ölçüde belirsizlikte kalan konuları işçi lehine karara bağlamaya özen göstermelidir.
