Paranın dijitalleşmesinin en ilginç örneklerini Çin’de görüyoruz. Singapur’dan iş seyahatine giden farklı sektörlerden birçok arkadaşım Şangay’a yaptıkları seyahatlerde hiç nakit para taşımıyor. Tüm ulaşım, gıda gibi ihtiyaçlarını ve alışverişlerini AliPay, Wechat gibi online platformlar üzerinden gerçekleştiriyorlar. İronik bir şekilde, para bildiğimiz haliyle kağıt veya bozuk para olarak elle tutulur şekliyle, kağıdı icat eden Çinlilerin hayatından çıkmış durumda. Bir video oyunu veya reklam şeklinde wechat’te arkadaşlarıyla chat yaparken, arkadaşının chat kutucuğu üzerinden tavsiye ettiği yeni atıştırmalık gofreti satın alıp evine getirtmesi ve midesine indirmesi bir saat içinde oluyor. Her şey dijital ortamda paylaşılıyor, ödeniyor, tavsiyesi yapılıyor. Yani işin offline kısmı yemekle sınırlı.
Dünya genelinde paranın dijitalleşmesini, önce internetin yaygınlaşması daha sonra da online ödeme araçlarının gelişmesi, blockchain gibi teknolojilerin dijital para kavramını yaygınlaştırmasıyla görüyoruz. Peki, paranın dijitalleşmesinin bordroya yansıması nasıl oluyor, nasıl olacak?
Datassist’in uluslararası partnerlerinden ADP’nin sayfasında yayınlanan röportajda, Küresel Ürün ve Teknoloji’den sorumlu VP Don Weinstein, bordroyu çalışanların maaş ödemelerine bakışı, teknolojiyle insanların değişen yaklaşımlarını dile getirmiş. Geleneksel maaş gününün heyecanının maaş ödemesinin fiziksel bir rituel olmasıyla yakından ilişkilendiriyor: insan kaynakları sorumlusunun maaş gününün belli saatinde masaları dolaşması, beyaz zarflar içinde nakit veya çek olarak kişiye şahsen ödenen maaşlar, paranın dokunulabilir, sayılabilir fiiliyatı… Bugün dijitalleşmiş maaş ödemelerinde aynı hissi almak zor. Bundan yaklaşık 15 yıl önce üniversiteyi bitirdikten hemen sonra, kısa süre Amerika’da çalıştığım telemarketing şirketinde 2 haftada bir çekle maaşımı alıyordum, ödeme gününün o tatlı telaşını o dönemde deneyimlediğim gibi hiçbir zaman yaşamadım.
Dijitalleşmeyle beraber, maaş kişisel yaklaşımdan ister istemez uzaklaştı, çalışanın doğrudan hesabına yatırılma yoluyla, banka hesabında bir rakam halini aldı. Bir yandan, kişisel bağlantı azalırken, diğer yandan işler faturaların ödenmesi, para transferlerinin yapılması gibi araçlarla
dünden bugüne kolaylaştı, çabuklaştırd. Dünyanın döndüğü hıza ayak uydurdu.
ADP Research Institute’nun 2018 yılında gerçekleştirdiği çalışma, çalışanların maaşlarına bakış açılarını yansıtmakta. Çalışma detaylı incelendiğinde ortaya çıkan ilginç verilerden biri; çalışanların paralarının nasıl ödendiğinin kimi zaman finansal ihtiyaçlarıyla uyuşmaması. Çalışanın, ödemelerinin zamanlamasının maaş dönemlerinden çok farklı olduğu durumlar yaygın. Bugünün çalışan odaklı iş yerleri, çalışanlarının ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak için, esnek bir maaş ödeme veya her çalışanın ihtiyacı doğrultusunda kişiselleştirilmiş ödeme rutinlerini uygulamanın yollarını aramakta. ADP çalışmasına göre, belli bir birikimi olmayan çalışanların, sadece maaş günü değil de, ihtiyaçları olduğunda o ayın akümüle etmiş maaşına veya avans olarak gelecek ayın maaşına erişimlerini sağlamak, çalışanların finansal esnekliğine büyük katkı sağlamakta ve para yönetimlerini kolaylaştırmakta. Aslında, çalışma saatlerindeki esnekliğin maaş ödemesinde aranması pek şaşırtıcı değil.
Ela EROZAN GÜRSEL
