Amerikalı yazar ve teknoloji analisti George Guilder’a göre, girişimci; bir çöle, tropik ormana veya yıkıntıya bakıp bir bahçe gören kişidir. Her baktığı şeyi yeni değer yaratmak için fırsat olarak görür. Girişimciler olmadan ekonomi ölüdür, ekonomiyi canlandıran yaratıcı güç girişimlerdir. Peki, girişimciyi girişimci yapan özel tarif nedir? Girişimcilerin ortak davranış kalıpları, alışkanlıkları ve kişisel özellikleri nelerdir?
Girişimcilik karakter özelliği gibi doğuştan mı ediniliyor? Yoksa, girişimcilik öğrenilen öğretilen temellere mi dayanıyor? Girişimcilik toplumsal faktörlere dayalı mı? Bazı toplumlarda daha fazla girişimci olması, o toplumun eğitim sistemine, refah düzeyine ve analitik düşünmesine mi bağlı?
Girişimciliği bir karakter özelliği veya hayata yaklaşım olarak değerlendirirsek, bu özelliğin seviyesinin kişiden kişiye değiştiğini görürüz. Kimi insanlar gözlemleme, analitik düşünme ve ihtiyaç belirleme konusunda daha yetenekliler. Sadece durum tespiti ile yetinmeyip, bu ihtiyacı karşılamak için de harekete geçerler. Belirledikleri ürün veya servise duydukları inanç, bu alanda çalışma tutkusu ve azim, riskleri ve tehditleri göğüslemek için gereken cesaret ile birleşince girişimciler, tam hızla kendini işe adarlar. Bu itici güç; içten gelen, yaş, deneyim ve eğitim gibi etiketleri bir kenara iter.
Üniversite Çağında Doğan Girişimler
Missouri Üniversitesi’nde okuyan Brandon ve Aaron Knoblauch kardeşler bu tür girişimcilere güzel bir örnek. Tüm öğrencilerin ortak sıkıntısı yüksek fiyatlı ders kitapları. Bu sorunu gidermek için Knoblauch kardeşler internet üzerinden kullanılmış kitap satışı yapan bir şirket kurarlar. İlk sömestrede 5 bin 700 kullanılmış kitabı satın almayı başarırlar. Kısa sürede satın aldıkları bu kitapları internet üzerinden geri satmayı başarırlar. Okulun ilk haftalarında ve final dönemlerinde yoğunlaşan işleri okul ve iş dengesini kurmalarını zorlaştırsa da, işlerine tutkuyla devam ederler. Sürekli okulda olduklarından arkadaş tavsiyesiyle büyüyen pazarlama ağları ücretsiz bir şekilde büyür.
Google, Kampüs’te Dünyaya Geldi
Üniversitelerde doğan işletmeler sadece ufak çaplı değil, bugün en büyük teknoloji şirketleri de temellerini kampüslerde attılar. Google, Facebook, Youtube gibi sosyal medya devleri parlak fikirlerini girişime ve hızlı büyümeye çevirebilen üniversite öğrencilerine ait.
Google fikri, 1995’te Stanford bilgisayar mühendisliği fakültesinde yüksek öğrenim yapan iki öğrencinin kafasına takılan bir soruya çözüm bulma arayışlarıyla ortaya çıkmıştır. Soru; internet üzerinde bulunan bilgiler arasından spesifik, tam ihtiyaç duyulan bilgiye ulaşmak nasıl mümkün olabilir? Web sayfalarının birbirine linklerle bağlı olduğu ve bu sayfaların ilintiye göre sıralanabileceği bir prototip sistemi geliştirdiler. Sistemlerini lisanslayan ve buluşlarını satın alan kimseyi bulamayınca, kendi arama motoru şirketlerini www.google.com adıyla 1997’de kurdular. Yeni teknolojilerine inanan ve potansiyeli gören bir yatırımcı ararken, bir öğretim görevlisinin arkadaşı Sun Microsystems’in kurucularından Andy Bechtolsheim sistemi anlattıkları bir toplantı sonrasında 100 bin dolarlık bir çekle ilk yatırımcıları oldu. Arkadaşları ve ailelerinden oluşan ilk yatırımlar 1 milyon dolara ulaştığında Google Inc. resmi olarak Menlo Park, California’da 3 çalışanla bir garaj ofiste açıldı. Yeni arama motoru kısa sürede fark edildi ve sıklıkla kullanılmaya başlandı: 1998’de her gün 10 bin, 1999 başında ise 50 bin aramayla hızla büyümesini sürdürdü. Üniversitenin rahat atmosferini Google’ın genel çalışma ortamına taşıdılar. Google mühendisleri zamanlarının yüzde 20’sini ilgilendikleri projelerle geçirdiler, oyunlar, dünya yemekleri, spor odaları gibi çalışanları motive eden hobilere ofisin içinde yer verdiler. “Mutlu çalışan, üretken çalışandır” söylemini halen inanarak yaşatmaktalar.
Google’daki bu serbest inovasyonu kamçılayan ortam, birçok girişimcinin eski Google çalışanlarından çıkmasına da sebep olmuştur.
Google’dan Çıkan Kendi Şirketini Kuruyor
Cuil.com
Galce’de bilgi anlamına gelen cuil eski Google çalışanları Anna Patterson ve Russell Power tarafından kurulan bir arama motoru. Temmuz 2008’de lanse edilen servis, yüzeysel populariteye sahip ölçütlerin ötesinde, içerik ve ilinti üzerine derinlemesine arama ve sıralama kapasitesiyle Google’la aynı platformda yarışıyor. Google yaklaşık 40 milyar web sayfasını arayıp sıralarken, Cuil 120 milyara ulaşmakta.
Dasient
Dasient, zararlı yazılımları bulan yazılımlar geliştirerek internet güvenliği hizmeti veren bir start-up. Eski Google çalışanı Neil Daswani, Google’da web güvenliği mühendisi ve ürün müdürü alanında çalışarak şirketler için zararlı yazılımların engellenmesi konusunda geniş deneyime sahip olmuş. Birçok yasal web sayfası yüklenen bir dokümanın virüslü olmasıyla kara listeye alınabiliyor. Şirketin satışlarına ve ismine zarar verebilecek bu tür durumların önüne geçmek, zararlı yazılımı karantinaya alan bir sistemle Dasient’in alanına giriyor.
FriendFeed
Google’dan çıkan Bret Taylor, Jim Norris, Paul Buchheit ve Sanjeev Singh sosyal network FriendFeed’i kurdular. Friendfeed servisinin diğer sitelerden en büyük farklılığı facebook, twitter, blog, flickr gibi servisleri bir çatıda toplaması. Hızla genişleyen kullanıcısına en iyi hizmeti vermek adına farklı dillerde hizmet vermekte.
Ooyala
Sean Knapp, Belsasar Lepe ve Bismarck Lepe’nin kurduğu teknoloji firması Ooyola ile online ve offline videolar yeni bir etkileşim ve para platformunda buluşuyor. Interaktif videolar bir reklam aracı olarak kullanılıyor. Güney hint dilinde beşik anlamına gelen Ooyala, şirketin hedefinin yeni inovasyonların doğuşunu desteklediğinin bir kanıtı.
DoApp
Google’ın ilk ara yüz tasarımcısı Joe Sriver tarafından kurulan DoApp 2007’de bir internet uygulamaları şirketi. Tüketici ve iş uygulamaları üreterek insanlara yararlı şeyler yapmak konusunda yardımcı olmak, daha üretken bir internet kullanımı sağlamayı hedeflemekte. DoApp widget ve uygulamaları sayesinde web sayfaları, bilgisayarlar ve mobil cihazların üzerinden yeni bir içerik ve ticaret dünyası yaratıyor. Örneğin, yayıncılara ziyaretçi profilini anlamaları için uygulamalar sunarken, daha fazla internet kazancı sağlamaları veya web trafiğini arttırmaları için öneriler verebilmekte.
WeatherBill
WeatherBill hava şartlarından dolayı ortaya çıkacak maliyetleri kontrol etmek ve kazançları korumak amacıyla, David Friendberg ve Siraj Khaliq tarafından 2006’da piyasaya çıkarılan servisler bütünü. WeatherBill, New Enterprise Associates, Index Ventures, ve Allen & Company tarafından fonlanmakta.
WeatherBill kapsamına girmek oldukça kolay ve güvenilir. Müşteriler kendi ihtiyaçlarına göre belirledikleri kapsama planına internet üzerinden birkaç dakika içinde dahil olabiliyorlar.
Imo
Imo, 100 bin’in üzerinde kullanıcısı olan bir web bazlı mesajlaşma ve video sohbet servisi. AIM, Google Talk, ICQ, MSN, MySpace, Skype veYahoo Messenger protokollerini desteklemekte. Imo’nun kurucularından George Harik, Google’da çalışırken ortak kurucu Gmail, Google Talk, Google Video, Picasa, Orkut, Google Groups ve Google Mobile alanında çalışan takımları yönetti.
Sugarcrane
Yeni moda aksesuarları markası olan SugarCrane, Google’da kullanıcı deneyimlerini tasarlayan E.K.Chung tarafından kuruldu. Bilezik, kolye, kemer gibi aksesuarların satışını internet üzerinden gerçekleştirmekte.
Felicis Ventures
Melek yatırımcılık, girişimcilere aktif koçluk ve danışmanlık servisleri veren Felicis Ventures, Google’ın kıdemli müdürlerinden Aydın Şenkut tarafından kurulmuş. Şirketin amacı, yeni kurulan start-up’lara, dünya çapında teknolojileri sistemlerini entegre etmek, güvenilir ve başarılı takımlar kurmak, potansiyel pazarlar yaratmak gibi konularında danışmanlık hizmeti vermektir. 1999’da Google’a ürün müdürü olarak katılan Şenkut, Asya Pasifik’ten sorumlu stratejik ortak geliştirme alanında Google için büyük ortaklıklara imza atmıştır.
Amerika’da Lycos, Almanya’da Web.de, Brezilya’da UOL, Japonya’da NTT, NEC, Fujitsu ve Rakuten, Çin’de Sina, Netease ve Tencent, Kore’de Korea Telecom, Empas ve Dacom, Avustralya’da iPrimus/AOL, Tayvan’da ise Yam ve Hi-net ile kilit anlaşmalar yapmıştır.
Avrupa’da Girişimcilik Yarışmaları
CNBC ve Allianz’ın ortak girişimi ‘Good Entepreneur’ (İyi Girişimci) yarışması dünyayı değiştirecek bir fikir sloganıyla Avrupa genelinde doğaya duyarlı iş fikirlerini destekliyor. Yarışmayı kazanan girişimci 250 bin Euro değerindeki ödülle girişimini başlatabilecek. İlk 10’a giren girişimler arasında, İngiltere, İspanya, Malta, Fransa ve Almanya’dan projeler bulunmakta.
İspanya’dan elektronik ve çevre mühendisi Mario Rosato’nun AFADS adını verdiği sistem sayesinde organik atıkları, maliyeti düşürerek yok edilebilecek. Üstelik bu sistemle küresel karbon salınımını yüzde 30 oranında azaltmak mümkün olacak.
İngiltere’den Hans Gutbrod, basit ancak güvenilir bisikletlerle Londra’da evden iş veya okula gitmeyi kolaylaştırmayı ve motorlu araç kullanımının azalmasıyla çevreye verilen zararı azaltmayı hedeflemekte. Bu bisikletler sponsor şirketlerin reklamları sayesinde Londralılara ücretsiz olarak dağıtılabilecek.
İngiltere’den bir diğer proje, Sameer Hajee temiz aydınlatma projesiyle kırsal alanı CO2 salınımını azaltan ampüllerle aydınlatmayı planlamakta. Bir başka İngiliz girişimci Kresse Wesling, ticari ve sanayi atıkları topluyor, özel tüketici ürünlerine çeviriyor ve kazancının yüzde 50’sini hayır kurumlarına bağışlıyor.
Malta’dan Marco Cremona, HOTER projesiyle oteller ve büyük ticari binalarda sürdürülebilir su dönüşümünü sağlayarak su tüketimini yüzde 80 oranında azaltmayı hedeflemekte.
Fransa’dan Gilles Gallo iD Cook ile güneş enerjisiyle çalışan ocaklar ve mangalların üretimini Avrupa’da gerçekleştirip, kullanımını Afrika’da yaygınlaştırmayı hedeflemekte. Afrika’da çoğunlukla odun yakarak çalıştırılan mangallar çevreye zarar vermekte ve ormanların tehdit altında bırakmakta. Oysa, iD Cook sistemi kolay kurulan ve hafif olduğu gibi, güneş enerjisiyle çalıştığından yenilenebilir ve temiz bir enerji formu.
Dünyada var olan en güçlü silah fikirdir. Bu fikri hayata geçirmek cesaret, tutku, ileri görüşlülük, azim ve inanç ister. Star Wars’un yaratıcısı George Lucas, bir inovatif film fikri sayesinde Hollywood’un en prestijli siması olmuştur. Basit bir bilim kurgu ve macera filmini özel efektlerle geliştirerek, o dönemde hayal edilemeyecek 200 milyon dolarlık bir film gelirine ulaşmıştır. Star Wars ve Indiana Jones serileriyle film yapma tutkusunun üzerine gitmiştir. THX-1138 adındaki ilk filmiyle başarılı görülmemesine rağmen, başkalarının görüşleriyle hayal kırıklığına uğramamış, tutkuyla sevdiği işi yapmaya devam etmiş, risk almış ve bu yolda ilerlemekten korkmamıştır.
Girişimcinin en önemli özelliklerinden biri de eleştirilerden ve başlangıçtaki yenilgilerden yılmamaktır. Değişim ve yenilikler her zaman bilinmeyenleri, belirsizlikleri ve tehditleri yanında getirir. Oysa, girişimci; ne durumla karşılaşırsa karşılaşsın sağlam durmayı bilmeli ve çözüm üretmelidir. Girişimcinin kendini tanıması, güçlü ve zayıf noktalarını tanıması, başarısı için önemlidir. Böylece hangi yönlerini geliştirmesi gerektiğini, hangi yönlerinin ona avantaj sağlayacağını bilir.
